شهاب سنگ
شهاب سنگ، جسمی سنگی یا فلزی است که از فضا وارد جو زمین می شود. حرکت سریع آن در جو باعث ایجاد حرارت اصطکاکی می شود که موجب درخشندگی جسم و ایجاد رد نورانی معروف به «شهاب» یا «ستاره دنباله دار» می گردد. بخش بزرگی از این جسم ممکن است در جو بسوزد، اما قطعاتی که به سطح زمین برسند، شهاب سنگ نامیده می شوند (United States Geological Survey, USGS).
انواع شهابسنگها
1. شهابسنگهای سنگی
شهابسنگهای سنگی رایجترین نوع هستند و عمدتاً از مواد سیلیکاتی مشابه سنگهای زمین تشکیل شدهاند. این گروه به دو زیرمجموعه تقسیم میشود:
- کندریتها: شامل ذرات کروی کوچک به نام کندرول، و قدیمیترین مواد موجود در منظومه شمسی هستند.
- آکندریتها: شبیه سنگهای آتشفشانی زمین یا ماه بوده و معمولاً از فرآیندهای گدازهای شکل گرفتهاند.
2. شهابسنگهای فلزی
شهابسنگهای فلزی عمدتاً از آهن و نیکل تشکیل شده و ساختاری متراکم و فلزی دارند. این شهابسنگها احتمالاً از هسته سیارات متمایز یا سیارکهای شکسته شده منشاء گرفتهاند و با درخشندگی فلزی خود به راحتی قابل تشخیص هستند.
3. شهابسنگهای سنگی-فلزی
این نوع شهابسنگها حاوی مقادیر تقریبا مساوی از فلز و مواد سیلیکاتی مانند اولیوین هستند. ظاهر جذاب و کمیاب آنها باعث علاقهمندی هم دانشمندان و هم کلکسیونرها شده است.
اهمیت علمی
شهابسنگها به عنوان «کپسولهای زمانی کیهانی» شناخته میشوند زیرا اطلاعاتی از منظومه شمسی میلیاردها سال پیش را حفظ میکنند. آنها اطلاعات ارزشمندی درباره:
- تشکیل منظومه شمسی: بررسی ترکیب شهابسنگها شرایط و فرآیندهای اولیه منظومه شمسی را آشکار میکند.
- منشأ زندگی: برخی شهابسنگها حاوی آب و مولکولهای آلی هستند که ممکن است در پیدایش حیات روی زمین نقش داشته باشند.
- تکامل سیارات: تحلیل هستههای فلزی و ترکیب سنگها به مدلسازی فرآیندهای تفکیک سیارهای و تاریخچه سیارکها کمک میکند.
شهابسنگها ابزارهای ارزشمندی برای علوم سیارهای هستند و شواهد مستقیم از مواد و فرآیندهای اولیه منظومه شمسی ارائه میدهند. مطالعه آنها درک ما از شکلگیری سیارات، انتقال مولکولهای حیاتی به زمین و تکامل اجرام کیهانی را افزایش میدهد.
در پارک موزه علوم زمین دو نمونه شهابسنگ کندریتی و آهنی موجود است که نمونه کندریتی اهدایی آقای حجت کمالی از ایران و نمونه آهنی خریداری شده توسط کارگروه پارک موزه علوم زمین از نمایشگاه مونیخ می باشد که متعلق به کشور روسیه است.
