رمپ های موزه

این سه گروه اصلی، چرخه سنگ‌ها را تشکیل می‌دهند و نشان‌دهنده پویایی مداوم زمین هستند.

کالکانتیت کانی سولفات مس آبدار (CuSO₄·5H₂O) است که معمولاً به رنگ آبی روشن و به شکل بلورهای شفاف دیده می‌شود. این کانی در مناطق خشک و معادن مس به‌صورت ثانویه از اکسید شدن سولفیدهای مس تشکیل می‌گردد. کالکانتیت در صنعت به‌عنوان منبع مس و نیز در تهیه محلول‌های ضدقارچ کاربرد دارد.

پیریت با فرمول شیمیایی (FeS₂) از کانی‌های سولفیدی رایج و به نام "طلای احمق‌ها" مشهور است، زیرا درخشندگی زرد طلایی دارد. پیریت در سنگ‌های رسوبی، آذرین و دگرگونی یافت می‌شود. از آن برای تولید اسید سولفوریک استفاده می‌کنند و گاهی حاوی مقادیر کمی طلاست که ارزش اقتصادی دارد.

سنگ‌های کربناتی در غارهای آهکی بیشتر از کلسیت (CaCO₃) تشکیل می‌شوند. این سنگ‌ها زمانی پدید می‌آیند که آب باران همراه با دی‌اکسید کربن، سنگ آهک را حل کرده و بی‌کربنات کلسیم ایجاد می‌کند. هنگام تبخیر یا آزاد شدن CO₂ درون غار، رسوب کلسیت به‌صورت لایه‌های نازک ته‌نشین می‌شود.

رسوب‌های کربناتی در غارها شکل‌های زیبایی چون استالاکتیت (چکنده‌ها)، استالاگمیت (چکیده‌ها) و ستون‌های آهکی را می‌سازند. این فرایند بسیار کند است و تشکیل هر سانتی‌متر ممکن است هزاران سال طول بکشد. چنین ساختارهایی علاوه بر ارزش زمین‌شناسی، از نظر گردشگری و زیبایی طبیعی نیز بسیار اهمیت دارند.

استالاکتیت (چکنده) سازه‌های طبیعی هستند که از سقف غارها به سمت پایین آویزان می‌شوند. این پدیده در اثر چکیدن آب‌های غنی از کلسیم‌کربنات به وجود می‌آید. با تبخیر آب، رسوب آهکی باقی مانده و به مرور زمان لوله‌ها یا مخروط‌های باریک آویزان شکل می‌گیرد.

استالاگمیت (چکیده) بر روی کف غارها درست در زیر استالاکتیت‌ها تشکیل می‌شود. هنگامی‌که قطرات آب آهکی به زمین می‌چکد و تبخیر می‌شود، کلسیم‌کربنات رسوب کرده و برجستگی مخروطی رو به بالا ایجاد می‌کند. گاهی استالاکتیت و استالاگمیت رشد کرده و به هم می‌پیوندند و ستون سنگی زیبایی می‌سازند.

معدن مس قلعه زری در استان خراسان جنوبی و حوالی بیرجند قرار دارد و از مهم‌ترین معادن قدیمی مس ایران به‌شمار می‌رود. این معدن دارای ذخایر سولفیدی از جمله کالکوپیریت، بورنیت و کالکانتیت است که به‌صورت رگه‌ای در سنگ‌های ولکانیکی و رسوبی جای گرفته‌اند. فعالیت استخراجی آن به چندین دهه پیش بازمی‌گردد و مس تولیدی، هم در صنایع داخلی و هم صادراتی کاربرد دارد. معدن قلعه زری علاوه بر مس، دارای مقادیر کمی طلا و نقره نیز هست که بر ارزش اقتصادی آن افزوده است. اهمیت این معدن در تأمین مواد اولیه صنایع فلزی کشور بسیار بالاست.

معدن تالک ازنا لرستان یکی از بزرگ‌ترین ذخایر تالک ایران است که در نزدیکی شهرستان ازنا قرار گرفته است. تالک کانی‌ای نرم با سختی یک در مقیاس موس است و در صنایع مختلف از جمله تولید لوازم آرایشی، کاغذسازی، سرامیک و پلاستیک کاربرد دارد. کیفیت تالک استخراج‌شده از این معدن بالا بوده و به دلیل سفیدی و خلوص زیاد، مورد توجه صنایع داخلی و حتی بازارهای خارجی قرار گرفته است. استخراج این ماده معدنی به توسعه اقتصادی منطقه کمک کرده و فرصت‌های شغلی فراوانی برای ساکنان محلی به وجود آورده است.

معدن زغال‌سنگ پروده طبس در استان خراسان جنوبی بزرگ‌ترین ناحیه زغال‌سنگی کشور محسوب می‌شود و بیشترین ذخایر زغال‌سنگ کک‌شو ایران را در خود جای داده است. این معدن به دلیل کیفیت بالای زغال و توانایی تأمین نیاز صنایع فولاد، اهمیت راهبردی دارد. استخراج در این منطقه به‌صورت زیرزمینی انجام می‌شود و عملیات آن از نظر فنی و تجهیزاتی در سطح پیشرفته‌ای قرار دارد. پروژه‌های توسعه‌ای متعددی در حال اجراست تا ظرفیت استخراج سالانه افزایش یابد. معدن پروده علاوه بر تأمین نیاز داخلی، پتانسیل صادراتی نیز دارد و در اشتغال‌زایی منطقه نقش کلیدی ایفا می‌کند.