مرجان ها
مرجان ها به عنوان یکی از زیست بوم های دریایی با بالاترین تنوع زیستی، نقش حیاتی در اکوسیستم های دریایی ایفا می کنند. با این حال، تغییرات اقلیمی، آلودگی و فعالیت های انسانی تهدیدات جدی برای بقای این اکوسیستم ها به شمار می روند.
مرجانها معمولاً کلونیهایی از پولیپهای همسان تشکیل میدهند. هر پولیپ یک موجود زنده است که بهصورت انفرادی قادر به زندگی نیست و باید در کنار سایر پولیپها قرار گیرد تا بتواند ساختارهای عظیم و پیچیدهای مانند صخرههای مرجانی را ایجاد کند. این ساختارها از کربنات کلسیم ترشحشده توسط پولیپها تشکیل میشوند و به مرور زمان به صخرههای مرجانی تبدیل میشوند.
گونههای سخت مرجان (Scleractinia) از طریق لاشهگیری (filter feeding) ذرات معلق موجود در آب را به دام میاندازند. آنها با استفاده از بازوهای کوتاه و زائدههای شبیه مو (tentacles) پلانکتونها، باکتریها و ذرات آلی ریز را به سمت دهان هدایت میکنند. این فرآیند باعث کاهش کدورت و ذرات معلق در اطراف صخرههای مرجانی میشود و به شفافیت آب کمک میکند.
با وجود این که مرجانها کمتر از ۰.۱٪ از سطح اقیانوسها را پوشش میدهند، اما زیستگاه بیش از ۲۵٪ از گونههای دریایی را فراهم میکنند. به همین دلیل، این اکوسیستمها بهعنوان «بارانزارهای دریایی» شناخته میشوند و نقش حیاتی در حفظ تنوع زیستی، حفاظت از سواحل و تأمین منابع غذایی برای میلیونها نفر دارند. قدیمی ترین سنگواره مرجانها متعلق به بیش از 500 میلیون سال پیش می باشد. نمونه های اولیه مرجان ها که متفاوت با مرجان های امروزی بوده اند در 225 میلیون سال پیش از بین رفتند. مرجان های امروزی در مناطق استوایی به وفور زندگی می کنند. از آنجایی که بسیاری از مرجان ها در آبهای گرم، و کم عمق محیط های دریایی زندگی می کنند، سنگواره آنها شاخص بسیار خوبی برای شناسایی شرایط محیطی است. به¬علاوه امروزه از برخی مرجان ها برای تهیه نگین های زینتی نیز استفاده می شود.
سفیدشدگی مرجانها یکی از پیامدهای مستقیم گرمایش جهانی است. این پدیده زمانی رخ میدهد که مرجانها، جلبکهای همزیست خود به نام زئوکسنتلا (Zooxanthellae) را از دست میدهند. این جلبکها مسئول رنگ مرجانها و تولید بخش قابل توجهی از انرژی مورد نیاز آنها از طریق فتوسنتز هستند. در نتیجه، مرجانها رنگ خود را از دست داده و سطح بدن آنها سفید به نظر میرسد. در سالهای اخیر، رویدادهای سفیدشدگی گستردهای در مناطق مختلف جهان گزارش شده است. برای مثال، در سالهای ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵، یک موج گرمای دریایی بیسابقه در سواحل غربی استرالیا منجر به سفیدشدگی شدید مرجانها و مرگ بیش از ۹۰٪ از آنها شد.
علاوه بر این، مرجانها با جذب کربنات کلسیم از آب برای ساخت اسکلت کلسیمی خود، بخشی از کلسیم محلول در آب را کاهش داده و بهطور غیرمستقیم در تثبیت شیمی آب نقش دارند.
