براکیوپود
براکیوپودها گروهی از بی مهرگان دریایی هستند که تقارن صدفهای آنها، برخلاف دوکفهایها (Bivalvia)، عمود بر محور لولا قرار دارد. امروزه تنها چند صد گونه زنده از این شاخه باقی مانده است، در حالی که در گذشته زمین شناختی، به ویژه طی دوران پالئوزوئیک، از نظر فراوانی و تنوع یکی از شاخص ترین گروههای جانوری محسوب میشدند. زیستگاه کنونی آنها عمدتاً آب های سرد و عمیق است.
در پایان پرمین، حدود 251 میلیون سال پیش، رویداد انقراض عظیم پرمین–تریاس (PTME) ضربه شدیدی به جمعیت براکیوپودها وارد کرد. بازیابی اکوسیستمهای دریایی پس از این بحران جهانی بهطور کلی بین ۵ تا ۱۰ میلیون سال به طول انجامید. براکیوپودهای بازمانده در دورانهای بعدی عمدتاً به زیستگاههای سرد و عمیق منتقل شدند؛ بهعنوان نمونه، حضور آنها در مدیترانه عمیق امروزی گزارش شده است. شواهد اکولوژیک جدید نشان میدهد که کاهش اندازه در جمعیتهای مناطق کمعمق و مهاجرت به اعماق بیشتر، احتمالاً نتیجه فشار شکارگری در دوران مزوزوئیک و عوامل زیستی–محیطی دیگر بوده است.
از نظر ریختشناسی، براکیوپودها و دوکفهایها از بیرون شباهت دارند، اما در واقع تفاوتهای اساسی میان این دو گروه وجود دارد. تقارن صدف، ساختار دستگاه تغذیه و مسیر تکاملی آنها کاملاً متمایز است. براکیوپودها حدود ۵۴۰ میلیون سال پیش، در اوایل کامبرین، ظهور یافتند. دوران طلایی آنها بین ۴۸۰ تا ۲۵۰ میلیون سال پیش (اردوویسین تا پرمین) بود که از نظر تعداد و تنوع بسیار گسترده بودند. با وقوع انقراض پرمین–تریاس، بیشتر آنها از بین رفتند و از آن زمان تاکنون تعدادشان بهطور قابل توجهی کاهش یافته است.
ویژگیهای بارز آنها شامل داشتن دو صدف با تقارن متفاوت نسبت به دوکفهایها، اتصال به بستر توسط ساقهای موسوم به پدیکل(بازو)، و اسکلت صدفی متشکل از کلسیت منیزیم است. این ویژگیها موجب شده است که پوسته براکیوپودها در نهشتههای زمینشناسی بهخوبی حفظ شود و بهعنوان شاخصی ارزشمند در مطالعات دیرینهشناسی و چینهشناسی مورد استفاده قرار گیرد.
